سوغاتی و صنایع دستی کرمان
فرش کرمان
با نگاهی به تاریخ متوجه می شویم که در آغاز قرن بیستم نام کرمان به عنوان یکی از معروفترین مراکز قالیبافی جهان بر سر زبان ها بوده است. گفته می شود در آستانه جنگ جهانی اول بیش از ۵۰۰۰ دار قالی در این استان وجود داشته است.
امروزه این استان هنوز هم جایگاه ویژه ای در قالیبافی دارد. با تماشای هر یک از قالی های کرمان طرح و رنگ آن را متفاوت از دیگری می بینید. تکرار نقش و نگار در این قالی ها به ندرت اتفاق می افتد. افتخار این استان در صنعت قالیبافی، بافت فرش های سفارشی ۱۰۰ متری در گذشته می باشد.
فرش کرمان بر روی دارهای عمودی بافته می شود اما در منطقه سیرجان و حومه ی آن استفاده از دارهای افقی نیز رواج دارد. این فرش به صورت ریز بافت و بیشتر در ابعاد ۶۰ *۱۰۰ – ۱۵۰ * ۱۰۰ – ۱۲۰ * ۲۰۰ بافته می شود و معمولا دارای ۴۰ رج در گره و گره ی آن از نوع “فارسی” است. در قالی کرمان طرح های شاه عباسی، افشان، ترنجی، خوشه، برگ فرنگی، درختی، شکارگاه و قاب قرآنی دیده می شود. قالیبافی علاوه بر شهر کرمان در مناطق رفسنجان، جوبار، ماهان، روار،کوهپایه، چترود، خانوک، هوتک، سرآسیاب و سردار نیز رواج دارد.
استفاده از پشم مرغوب و نخ پنبه ای یکی از دلایل شهرت قالی کرمان است.در این استان فرش ها به صورت دو پوده بافته می شوند اما در منطقه ی راور نوعی از فرش بسیار مرغوب را به صورت سه پوده می بافند. یکی از اواع بسیار مهم قالی در استان کرمان قالیچه ی افشاری است که در ادامه به معرفی آن می پردازیم
پته کرمان
پته از معروفترین صنایع دستی استان کرمان و پته دوزی یکی از رو دوزی‌های زیبای ایران است که توسط بانوان خوش ذوق و هنرمند کرمانی خلق می شود.
پته از دوخت ریسهای پشمی رنگین، بر روی پارچه های پشمی و ضخیم به نام عریض یا شال، در طرح های زیبایی چون: بوته، سرو، ترنج و… پدید می‌آید. نمای پته، منظره‌ای بدیع از گل و بوته‌های رنگین را به نمایش می‌گذارد. شال پته نیز به رنگ های قرمز، سفید، سبز، زرد، سرمه ای، نارنجی،مشکی، فیروزه ای، قهوه ای و … در بازار موجود است. رایج ترین رنگ شال مورد استفاده در پته سفید و قرمز است.
وجود اثری چون روپوش مقبره ی شاه نعمت ا… ولی در شهرستان ماهان کرمان نشان دهنده ی قدمت این هنر است که بیش از یک قرن از عمر آن میگذرد.
ظروف مسی کرمان
کرمان یکی از معروفترین شهرها در زمینه مسگری است و صنایع دستی مس از صنایع دستی مهم کرمان محسوب می‌شود.
پای به بازار قدیم کرمان که بگذارید صدای ابزار ساخت اشیای مسی در گوشتان می پیچد. هنر مس گری از قدیم الایام در کرمان رواج دارد و استادکاران در این استان هنوز هم مشغول تولید محصولاتی همچون کشکول، سینی، تابلو، قابلمه، ظروف غذا خوریاز مس هستند. بهتر است قبل از سفر به کرمان خودتان را برای خرید مس آماده کنید و گرنه یکی از مرغوب ترین مس ها را از دست خواهید داد. یکی از دلایل استقبال گردشگران از ظروف مسی فواید ناشی از طبخ غذا در آنها است.
زیره کرمان
زیره دانه‌ای معطر است که در آشپزی و پزشکی کاربرد دارد و در دو نوع زیره سبز با نام علمی وزیره سیاه با نام علمی وجود دارد که دومی به «زیره ایرانی» معروف است.
بیشترین زیره در ایران، در شهر کرمان رشد می‌کند. بهترین و مرغوبترین زیره مربوط به شهرستان بافت استان کرمان می‌باشد که به صورت خودرو رشد می‌کند.
دانه‌های زیره با چوب، کوبیده می‌شود. این دانه به صورت خودرو در افغانستان، ایران، ازبکستان، تاجیکستان،
ترکیه، مراکش، مصر،هند، کوبا، سوریه، مکزیک و شیلی رشد می‌کند.
جویدن مقداری زیره برای از بین بردن بوی بد دهان، بوی سیر و بوی پیاز بسیار مفید است. زیره درمان بسیار مؤثری برای رفع سوءهاضمه است. مصرف آن به کسانی که سوءهاضمه دارند، استفاده در بیشتر غذاها را تأکید می‌کنند.
کلمپه کرمان
کُلُمْپه نوعی شیرینی سنتی مخصوص استان کرمان است که ظاهری شبیه کلوچه دارد با این تفاوت که درون آن مخلوطی از خرمای چرخ شده همراه با پودر هل و طعم‌دهنده‌های دیگر قرار می‌دهند. خرما، آرد گندم، گردو و روغن از مواد اصلی آن هستند. برای تزیین کلمپه معمولاً از پودر پسته یا کنجد استفاده می‌شود.
کلمپه از گذشته به روش سنتی توسط زنان کرمانی و با استفاده از روغن محلی، خرمای نخلستان‌های کرمان و آتش هیزم پخته می‌شده است. کلمپه‌های سنتی با دست تهیه می‌شده و ظاهر ساده‌ای داشته‌اند. امروزه کلمپهٔ صنعتی تبدیل به یکی ره‌آوردهای اصلی شهر کرمان شده که معمولاً در کارگاه‌ها و در فر پخته می‌شود. در ساخت آن از قالب‌های متنوع استفاده می‌کنند و در انواع مختلف گردویی، کنجدی،پسته‌ای و لقمه‌ای تولید می‌شود.
قوتو کرمان (قاووت)
قاووت که در لهجه کرمانی «قوتو» نامیده می‌شود، نوعی فرآورده غذایی سنتی کرمان است که از مخلوط چند بذر گیاهی و گیاهان دارویی که پس از بو دادن به صورت مخلوط با شکر آسیاب و پودر می‌گردند، تهیه می‌شود.
این پودر خوراکی که در واقع آن را نوعی شیرینی به حساب می‌آورند در انواع مختلفی تولید می‌شود و طعم‌های متفاوتی نیز دارد
برای رشد ذهنی و جسمی کودکان، افزایش توان جسمی ورزشکاران، افزایش شیر در زنان شیرده، تقویت نیروی جسمانی و درمان بی خوابی و کم خوابی و تقویت حافظه تاثیر بسیاری زیادی دارد.
قاووت کرمان به عنوان یک معجون اسرارآمیز و خوشمزه به کشورهای اروپایی نیز صادر می‌شود و بیشتر آن را به عنوان یک تقویت کننده و داروی گیاهی استفاده می‌کنند چراکه سرشار از انواع مختلف ویتامین‌ها، اسیدهای چرب ضروری و امگا سه بوده و همچنین کاهش دهنده فشار و کلسترول خون، آرام بخش و تسکین دهنده اعصاب، ضد افسردگی، تقویت کننده معده و روده و دفع کننده سنگ کلیه و مثانه است.
گیاهان دارویی متعددی در تهیه و تولید قوتو بکار می‌روند که می‌توان به تخم گشنیز، کنجد، خشخاش، بذر کتان، سیاه دانه، آفتابگردان، شاهدانه، هل باد، فلفل سیاه، دارچین، روناس، تخم کاهو، جو، رازیانه، موردانه، قهوه تاج، زیره سیاه کوه، بادیان، بادام، پسته و مرزنجوش اشاره کرد.
کماچ سِهن کرمان
کماچ سِهن نوعی شیرینی سنتی مخصوص استان کرمان می‌باشد. در این شیرنی از آردی مثل آرد سمنو برای خمیر استفاده می‌شود. قبل از پختن، خرما با مغز گردو، بادام یا پسته در وسط لایه‌های خمیر گذاشته می‌شود. این شیرینی بدون افزودنی نگهدارنده تهیه می شود، ولی با این حال می‌توان آن را به مدت طولانی در بیرون از یخچال نگهداری کرد. با توجه به اینکه مواد تشکیل دهندهٔ آن بسیار پرکالری هستند، پس از خوردن یک قطعه از آن با یک لیوان شیر احساس سیری به وجود می‌آید.
